Makat kenarında neden sert bir şişlik oluşur?

Makat (anüs) bölgesinde sert bir şişlik fark etmek, kişiyi endişelendiren ve rahatsız eden bir durumdur. Bu şişliğin birden fazla potansiyel nedeni olabilir. Genellikle bu tür şişlikler iyi huylu (kanserli olmayan) nedenlerden kaynaklanır, ancak doğru teşhis için mutlaka bir doktora (genel cerrah veya proktoloji uzmanı) başvurulması önemlidir. İşte en yaygın nedenler:

• Anal Fissür (Makat Çatlağı): Sert dışkılama veya kronik ishal sonucu anüs kanalında oluşan küçük bir yırtıktır. Bu yırtık iyileşirken bölgede spazm ve ödem oluşabilir, bu da dışarıdan "sert bir şişlik" veya "deri çıkıntısı" (sentinel pile) olarak hissedilebilir. Genellikle dışkılama sırasında ve sonrasında şiddetli, yanıcı bir ağrıya neden olur.
• Hemoroit (Basur): Makat bölgesindeki toplardamarların genişlemesi ve şişmesidir. Özellikle "tromboze hemoroit" denilen durumda, hemoroit pıhtılaşır, çok sert, ağrılı ve morarmış bir şişlik haline gelir. Bu, makat kenarında ani başlangıçlı, oldukça sert ve ağrılı bir kitle olarak kendini gösterir.
• Perianal Hematom (Dış Basur): Makat kenarındaki bir damarın çatlaması sonucu cilt altında kan birikmesidir. Ani ortaya çıkan, yuvarlak, mor-mavi renkli, genellikle çok ağrılı ve sert bir şişliktir. Genellikle ağır kaldırma veya ıkınma gibi zorlayıcı bir eylem sonrası oluşur.
• Anal Apse: Makat çevresindeki küçük salgı bezlerinin tıkanıp enfekte olmasıyla oluşan irin birikmesidir. Şişlik genellikle kızarık, sıcak ve son derece ağrılıdır. Başlangıçta sert olabilir, ancak zamanla yumuşayıp içindeki irinin boşalması gerekebilir. Ateş ve halsizlik gibi genel enfeksiyon belirtileri eşlik edebilir.
• Anal Fistül: Tedavi edilmemiş bir apsenin kronikleşmiş halidir. Apse boşaldıktan sonra cilt ile bağırsak arasında anormal bir tünel (fistül) kalır. Bu tünelin ağzı ciltte sert, şişkin ve akıntılı bir nokta olarak görülebilir.
• Deri Etiketi (Skin Tag): Genellikle iyileşmiş bir hemoroit veya fissürün ardından oluşan fazla deri katlantılarıdır. Genellikle ağrısızdır, yumuşak veya sert hissedilebilir ve kişiye rahatsızlık verebilir.
• Siğil (Kondilom): Human Papilloma Virüsü'nün (HPV) neden olduğu, ten renginde, karnabahar görünümlü, bazen sertleşebilen lezyonlardır. Tek veya grup halinde olabilirler.
• Nadir Ancak Ciddi Nedenler: Çok daha nadir olmakla birlikte, makat bölgesindeki sert şişlikler anal kanser (skuamöz hücreli karsinom), cilt kanseri (örn. melanoma) veya diğer tümöral oluşumların bir belirtisi olabilir. Özellikle şişlik hızla büyüyorsa, kanıyorsa, ağrısızsa veya kilo kaybı gibi başka şikayetler eşlik ediyorsa acilen doktora görünmek gerekir.

Aşağıdaki durumlardan herhangi biri söz konusuysa vakit kaybetmeden bir doktora başvurmanız önerilir:

• Şişlik bir hafta içinde geçmezse veya kötüleşirse
• Şiddetli ağrı varsa
• Şişlikten kan veya irin geliyorsa
• Ateş, titreme veya halsizlik gibi enfeksiyon belirtileri eşlik ediyorsa
• Şişlik hızla büyüyorsa
• Bağırsak alışkanlıklarınızda (ishal/kabızlık) değişiklik varsa
• Açıklanamayan kilo kaybı yaşıyorsanız

Unutmayın, bu bilgiler genel bir rehber niteliğindedir ve kesinlikle teşhis koymak için kullanılmamalıdır. Makat bölgesindeki her türlü şişlik ve rahatsızlık için en doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına danışmak esastır.