| Bebeklerde makat çatlağı, bilhassa anal fissür (Çatlak-Yırtık); peklik/ katı-sert dışkı tipi kabızlık temelinde en yaygın rastlanan makat hastalıklarından biridir. Kalın bağırsağın son bölümünün deri ile birleştiği koltuk durumda olan anüs, bilhassa bebeklerde çok fazla kolaylıkla zedelenebilir. En başta dışkının katılaşması olmak amacıyla birtakım faktörler burada yırtıkların oluşmasına neden olabilmektedir. Anal fissür, çocukluk döneminde rastlanan kabızlığın ve rektal kanamanın da en ciddi nedenidir.
Anal fissür, yüzeysel veya derin olabilmektedir. Yüzeysel anal fissür genelde bir tanedir ve rehabilitasyona kısa zamanda cevap verir. Derin anal fissürde ise yırtık ek olarak derin dokulara gerçek ilerler. Beraber ağrı ve anal spazm da bulunur. Şayet derin veya müzmin fissür vaktiyle iyileştirme edilmez veya neden durumda olan faktör ortadan kaldırılmazsa, bu alanda meydana gelen zedelenme apse veya perianal fistül oluşumuna neden olabilmektedir. Çocukluk döneminde anal fissürün en ciddi oluşum sebebi dışkının katılaşmasıdır. Kadın sütünün dışkıyı narin tutma özelliği olduğundan, minik bebeklerde genelde fissür gözlenmez. Mama tüketimi dışkının katılaşmasına neden olabilmektedir. Benzer biçimde, ek gıdaya geçildiğinde de alternatif bir vaziyet yaşanabilir. Ek olarak önemli çocuklarda ise katı gıda ile ağırlıklı beslenmeye ilişkili olarak meydana gelen kabızlık, dışkının da katı meydana gelmesine yol açar. Bazı vakit hemen hemen "taşlaşmış" olarak dışarı çıkan dışkının anal fissür oluşturması kaçınılmazdır. Bu hasta olanlarda meydana gelen yırtık ise genelde derindir ve birden çok fazla sayıdadır.
Bebeklerde Makat Çatlağı Belirtileri
Bebeklerde makat çatlağı belirtileri oldukça belirgin olabilir. Bu belirtiler arasında şunlar yer alır:- Kanlı dışkı
- Dışkılama sırasında ağlama ve huzursuzluk
- Anüs çevresinde kızarıklık ve şişlik
- Tuvalet yapmaktan kaçınma
- Karın ağrısı ve gaz sancısı
Bebeklerde Makat Çatlağı Oluşmaması İçin Öneriler - Dışkı çıkışını sağlayın, ağrıyı azaltın.
- Gerek tuvalet tutma, erteleme gerekse ağrı sebebiyle makatta oluşmuş olabilen dışkıdaki pekliği çözün. Bu hedefle dışkı yumuşatıcı ilaçlardan ziyade önceliği LAVMAN (Fleet enema, BT enema benzeri) uygulamasına verin. Bu lavmanı hafif ısıtıp 1/2 yarım uygulayın. Bu sayede bilhassa tuvalet tutma erteleme alışkanlığını kırmanız kolaylaşır.
- Bu ağrı, makat ağzında sertleşmiş dışkının meydana getirdiği bir basınç ağrısı olabilmektedir. O vakit lavman ile sertleşmiş dışkıyı boşaltın. Gerekirse bunu birden çok zaman arayla tekrarlayın.
- Bu ağrı, makat adalelerinin kasılmasına (Spazmına) ilişkili olarak gelişmiş bir ağrı olabilmektedir. O vakit ılık su uygulanması ya da ağrı kesici özelliği olan krem, şurup, fitil kullanın.
Beslenmeyi Düzenleyin - Beslenmeyi dışkı miktarını artıracak biçimde düzenleyin (Artırın). Bu aşamada bilhassa yalnızca sulu ve sebzeli ağırlıklı yemeklerden kaçının. Sulu ve sebzeli yemekler de dahil olmak üzere olmak amacıyla her şeyden eşit ve itinalı aralıklarla, bolca yedirin ve idrar rengiyle denetim ederek su alımını artırın.
- Ortaya konulan bol dışkı yardımıyla hem bir tuvalet erteleme engellenir hem bir de ıkınmadan dışkı çıkışı sağlanır. Ki bu da birden çok zaman içerisinde endirekt olarak ağrının azalmasını olanağı sağlar.
Dışkılamayı Örnekleyin - Bilhassa bezden kesim döneminde ve sonrasında; yalnızca çiş amaçlı tuvalete gidilmediğini, dışkı amaçlı de tuvalete gidilmesi gerektiğini örnekleyin. Bu hedefle, farklı ortam ve mekanlarda "kakam geldi, tuvalete gitmem gerekli veya kakam geldi, tuvalete gidiyorum." misali, çocuğun da duyabileceği ifadeler kullanın. Hem bir hanede hem bir de ev dışarısında tuvalete gidilmesi gerektiğini öğrensin ve tuvaletini tutmasın.
- Klozet tipi tuvalet kullanıyor iseniz, tuvalette iken olağan dışkı yapabilme şartları çerçevesinde gerçekleştirdiğiniz dışkılamayı; tuvalete kapısını kapatmayarak örnekleyin. Benzer zamanda çocuğun da kapısını açık bırakmasını sağlayarak gözlemleyin.
Tedavi Yöntemleri
Bebeklerde makat çatlağı tedavisinde birkaç farklı yöntem kullanılabilir. Bu yöntemler arasında:- Beslenme düzeninin değiştirilmesi
- Dışkı yumuşatıcı ilaçlar
- Lavman uygulamaları
- Ağrı kesici kremler ve fitiller
- Bol sıvı alımı
Sonuç
Bebeklerde makat çatlağı, doğru tedavi ve önlemlerle kolayca yönetilebilir bir durumdur. Ebeveynlerin, belirtileri erken fark edip, uygun tedavi yöntemlerini uygulamaları, bebeklerin sağlığı açısından büyük önem taşır. Beslenme düzenine dikkat etmek, bol sıvı alımını sağlamak ve dışkılamayı düzenlemek bu süreçte en önemli adımlardır.
|
.jpg "Makat Ameliyatı Riskleri ve Sonrası")
